Familoki. Śląskie mikrokosmosy. Opowieści o mieszkańcach ceglanych domów

Nie tylko Nikiszowiec

Familoki. Jeden z symboli Górnego Śląska, wrośnięte w jego krajobraz na równi z kopalnianymi szybami, hałdami i kominami. Poza Śląskiem kojarzone głównie z filmami Kazimierza Kutza, Lecha Majewskiego czy malarstwem Grupy Janowskiej. I ewentualnie z coraz popularniejszą zabytkową dzielnicą Katowic ― Nikiszowcem, który w 2011 roku został wpisany na polską listę pomników historii. Kamil Iwanicki, silesianista, pomysłodawca i twórca projektu Familoki, opowiada w książce o ich sięgającej końca XVIII wieku historii. O tym, skąd się wzięły robotnicze osiedla, kim byli ich mieszkańcy, jak wyglądało życie rodzinne w familokach i gdzie można je jeszcze dzisiaj zobaczyć. Odpowiada również na pytanie, dlaczego tak wiele z nich miało kolorowe okiennice, jak wyglądały typowe mieszkania w familokach i czemu obecnie wywołują one dwojakie skojarzenia. Przedstawia historię prawdziwego stalowego domu i weryfikuje legendy, jakoby ściągał pioruny. Autor oprowadza nas po przemijającym świecie śląskich (i nie tylko!) robotniczych kolonii. Świecie, który w sporej części bezpowrotnie utraciliśmy ― tym bardziej warto się weń zagłębić. A jest to iście fascynująca podróż.

Życie w familoku toczyło się jakby według ustalonego odgórnie harmonogramu. Bladym świtem zrywały się dziouchy (kobiety), które szykowały klapsznity (kanapki) na szychtę (dniówkę) dla swych mężów i synów. Mężczyźni wychodzili po ćmoku (w mroku) z domów i podążali jeden za drugim, niczym mrówki, do szybów kopalnianych, gdzie pod ziemią spędzali większość dnia. W tym czasie mamulki (matki) przygotowywały już śniadania bajtlom (dzieciom), które przed ósmą wybiegały w małych grupach do szkoły, robiąc wokół larmo (hałas). Na kilka godzin w familokach mógł zapanować względny spokój.

fragment książki

O książce w mediach:

Czorna Zicherka: Posłuchejcie jak godomy o familokach i nie tylko>>>

Pokój na poddaszu (TVP3): Rozmowa z Kamilem Iwanickim o familokach

Sztukazapisana.pl: "Wyjątkowa skarbnica wiedzy o Śląsku"

Dzieje.pl: Familoki – śląskie mikroświaty i wyjątkowe świadectwa przeszłości, która powoli przemija

Rzeczpospolita: Familoki. Miasteczka samowystarczalne

Tygodnikprzeglad.pl: Istota familoków

Ciekawostki Historyczne: Śląskie upiory i demony

Ciekawostki Historyczne: Historia węgla na Górnym Śląsku

Ciekawostki Historyczne: Dzieci z familoków

Ciekawostki historyczne: Historyczne inspiracje na święta

Slazag.pl: Książkę o familokach i ludziach z familoków napisał Kamil Iwanicki, przewodnik po osiedlach robotniczych na Górnym Śląsku

Slazag.pl: Czy za Brynicą są familoki?

Polskie Radio (Czwórka do kwadratu): Górny Śląsk i jego symbole. Rozmowa z Kamilem Iwanickim

Polskie Radio (Pierwsze słyszę): Familoki. Symbol Górnego Śląska i historia życia jego mieszkańców

Polskie Radio (Posłuchaj/przeczytaj PODCAST): Nikiszowiec - esencja Śląska

Radio Katowice (Wiadomości kulturalne): Kamil Iwanicki - człowiek od familoków

Eska Rock: Fascynująca podróż po Śląsku

Eska Rock: Familoki i opowieści, których nie znaliście. Kamil Iwanicki opowiada historię Śląska na nowo

Nettg.pl: Familoki. Śląskie mikrokosmosy

24zabrze.pl: Mało jest tak klimatycznych miejsc, jak zabrzańska dzielnica Zandka

Opetniczytaniem.pl: O Familokach — kilka słów wprowadzenia

Posłuchaj audiobooka: